Kỹ thuật nuôi giun quế

Việc nuôi giun quế rất đơn giản không cần nhiều kỹ thuật, có thể tận dụng được nguồn thức ăn có sẵn, diện tích nuôi và đặc biết là vốn đầu tư thấp. Sau đây trang trại giun quế NTC xin hướng dẫn bà con nông dân kỹ thuật nuôi giun (trùn) quế cho hiệu quả cao nhất.

1. Chuẩn bị chuồng trại

(*) Đảm bảo độ thoáng mát:

- Chọn nơi đất cao ráo, thoáng mát, không bị ngập úng vào mùa mưa, thoát nước, thoát nhiệt tốt.

- Có thể đặt trại nuôi giun ở dưới tán cây bóng mát, tán cây công nghiệp hay cây ăn quả vì đảm bảo được độ ẩm vào mùa nắng nóng.

- Có nguồn nước tưới thường xuyên, trung tính, sạch.

(*) Diện tích chuồng nuôi

- Tùy điều kiện, số lượng giun giống, diện tích đất khác nhau mà ta có thể thiết kế chuồng trại sao cho phù hợp.

- Tường xây cao 30 – 40 cm, rộng 1,2m - 1,8 m, dài tùy theo diện tích cần xây.

- Có thể xây 1 dãy chạy dài hoặc xây nhiều dãy liền nhau với lối đi ở giữa rộng 0,7m.

- Nền chuồng nuôi giun ta có thể đổ bê tông chất lượng thấp và không cần lỗ thoát nước. Nếu nền đất cứng không cần phải lát nền.

- Mái che: Dùng để che nắng che mưa cho giun. Mái che có thể là rơm rạ, tấm bìa, bạt, ni lông đều được. Mái che nên cách mặt luống từ 1,5m trở lên nếu thấp quá khó cho việc chăm sóc và thu hoạch. Nếu cao quá sẽ bị mưa hắt vào.

 2.2. Chuẩn bị dụng cụ nuôi giun quế

- Dụng cụ để xới, thu hoạch và chăm sóc giun. Lưu ý dụng cụ này không làm tổn thương đến giun.

- Tấm che phủ: Thường làm bằng đay, lưới đen hoặc chiếu cói là tốt nhất.

- Thùng tưới nước: Sử dụng các loại thùng có vòi sen, không có vòi sen ta có thể dùng rổ, rá.

- Gáo múc nước: Ta có thể sử dụng ca nhựa có cán (loại 1 – 2 lít) hoặc gáo dừa, có buộc thêm cán tre dài khoảng 1 – 1,5m.

3. Chuẩn bị chất nền

- Chất nền tốt nhất là phân trâu, phân bò cũ.

- Chất nền phải sạch, tơi xốp, giàu dinh dưỡng.

Có 3 phương pháp chế biến chất nền: Phương pháp ủ nóng, ủ nguội, ủ hỗn hợp.

(*) Phương pháp ủ nóng:

Để chế biến chất nền cần có phân trâu, bò, lợn và chất độn chuồng như cỏ, rơm rạ, bèo, dây khoai lang…hoặc lá cây khô (trừ lá xoan, lá lim, lá sắn có độc tố cao). Giun quế rất sợ nước tiểu gia súc vì vậy nếu phân có lẫn nước tiểu của gia súc thì phải phun rửa để loại bỏ nước tiểu.

Chọn mặt nền cứng rải 1 lớp phân dày 10 – 15cm, tiếp theo rải 1 lớp chất độn dày 10cm có trộn vôi bột. Tiếp tục dải phân và chất độn theo thứ tự trên cho đến khi đống chất độn cao 1 – 1,5m. Ở giữa đống ủ cắm 1 đoạn tre thông khí.

Khi đánh đống xong (tỷ lệ 7 phần phân trâu bò ủ với 3 phần chất độn chặt ngắn), phủ lên đống phân 1 lớp che mưa che nắng bằng vật liệu sẵn có như lá chuối, tấm tranh lợp, ni lông.

Cứ 5 đến 7 ngày tưới nước và đảo đống chất nền 1 lần để đảm bảo chất nền luôn ẩm và có đủ không khí. Sau 3 – 4 tuần ủ chất nền có thể sử dụng

(*) Phương pháp ủ nguội:

Phân gia súc và chất độn xếp lớp và đánh đống như phương pháp ủ nóng nhưng không dùng vôi bột. Sau khi đánh đống xong phủ 1 lớp rơm rạ mỏng và tưới nước cho ẩm. Lấy bùn chát kín đống ủ. Sau 3 tháng có thể đem sử dụng.

(*) Phương pháp ủ hỗn hợp

Phân chất độn xếp lớp và đánh đống như phương pháp ủ nóng. Sau 4 – 6 ngày nhiệt độ đống ủ phân lên cao 70 độ C. Tưới nước cho ẩm rồi lấy bùn chát kín. Sau 2 tháng có thể đem sử dụng.

(*) Chú ý:

- Đây cũng là thức ăn cho giun quế.

- Nếu chưa chuẩn bị được chất nền ta có thể sử dụng rơm rạ mục và phân tươi để rải xuống nền chuồng.

(*) Rải chất nền đệm

- Sau khi đã chuẩn bị xong chất nền, rải chất nền vào chuồng, luống, hố nuôi giun một lớp dày từ 10 – 20cm, tưới ẩm, xới đều rồi san bằng. Chất nền rải trước lúc thả giun quế 2 – 3 ngày. Nếu thả giống bằng giun sinh khối thì có thể không cần rải chất nền.

- Rải chất nền bằng rơm rạ mục: Ta rải đều 1 lớp rơm rạ mục xuống nền chuồng sau đó rải 1 lớp phân tươi lên. 

4. Chuẩn bị giun quế giống và thả giun

- Khi mua giun quế tốt nhất mua ở dạng sinh khối (có lẫn cả giun bố mẹ, giun con, trứng kén và cơ chất mà giun đang sống quen) để giun không bị “sốc” với môi trường lạ và sinh sản nhanh.

- Khi chuẩn bị chuồng xong thì thả giun giống bằng cách rải sinh khối vào theo 1 đường thẳng giữa ô luống đó hoặc rải giun thành từng đám giữa mặt luống. Nên thả giun quế giống vào buổi sáng.

- Khoảng 5 – 7 phút sau khi thả giun sẽ chui hết xuống lớp sâu. Quan sát mặt luống và loại bỏ những con giun ngọ nguậy tại chỗ, không có khả năng di chuyển xuống lớp đất sâu đó là những con giun bị thương trong quá trình thu gom, vận chuyển. Sau khi loại bỏ những con giun bị thương, dùng doa tưới cây tưới ẩm nhẹ lên luống.

- Hàng ngày phải tưới ẩm mặt luống. Nếu trời nóng quá 34 – 35 độ C nên tưới nước nhiều lần để giảm nhiệt độ.

- Mật độ thả giống quyết định đến năng suất thu hoạch. Mật độ thích hợp khoảng 15 - 20kg sinh khối/1 m2.

5. Che phủ chuồng nuôi giun quế

Giun quế thường có tập tính sống trong môi trường tối. Hễ gặp ánh sáng là giun rút sâu xuống dưới mặt luống. Che phủ mặt luống là biện pháp tạo bóng tối cho giun lên mặt luống ăn thức ăn và giao phối sinh sản cả ngày lẫn đêm.

Tấm che phủ còn có tác dụng giữ độ ẩm luống nuôi. Sau khi thả giun giống, lấy bao tải, chiếu cói, lưới đen, tấm bìa…đậy lên bề mặt luống, chuồng để tạo bóng tối cho giun nhanh chóng quen nơi ở mới, rồi lấy ô roa tưới nước lên trên bề mặt , sao cho chất nền đệm ở dưới được ướt đẫm đều.

6. Tưới ẩm chuồng nuôi giun

- Mùa hè tưới 2 – 3 lần/ngày, mùa đông tưới 1 – 2 lần/ngày. Ngày khô nóng tưới nhiều, ngày mưa rét tưới ít.

- Độ ẩm thích hợp là khi lấy 1 nắm thức ăn hay chất nền bóp nhẹ, nếu ứa nước ở kẽ ngón tay là vừa. Nếu nước nhỏ giọt hoặc chảy thành dòng là quá ẩm. Khi quá ẩm điều chỉnh bằng cách giảm lần tưới hoặc giảm nước tưới. Nếu bóp chặt mà không có nước là bị khô cần tưới nước ngay.

7. Cho giun ăn và chăn sóc giun

- Sau khi thả giun giống được 1 – 2 ngày thì nên cho giun ăn. Lượng thức ăn mỗi lần khoảng 5cm trên mặt luống. Sau đó sẽ tiếp tục cho ăn khi thấy trên bề mặt luống đã xốp và không còn thức ăn cũ. Không nên cho giun ăn khi thức ăn cũ còn quá nhiều, vì lượng thức ăn bị tồn đọng phía dưới luống làm cho giun chỉ tập chung ăn và sống ở phía dưới luống mà không sống trên bề mặt. Điều này làm cho giun giảm khả năng sinh sản, năng suất nuôi giun sẽ bị giảm.

- Thức ăn của giun là phân tươi như phân trâu, bò, lợn, dê, thỏ, ngựa hoặc thức ăn là rác hữu cơ đã hoai mục, được ủ với các phương pháp nêu trên. Đều trộn lẫn và được ngâm vào bể có tưới nước sạch trong 1-2 ngày thành dạng lỏng sền sệt, rồi mới múc vào cho giun ăn là tốt nhất. Khi cho ăn, giở tấm phủ và múc thức ăn cho giun. Thức ăn rải trên mặt luống thành vệt dài hoặc từng đám mỏng cách đều nhau để khi nhiệt độ trong luống tăng cao hoặc trong thức ăn có chất gây sốc thì giun còn có khoảng trống chui lên thở.

- Lượng thức ăn bón trên bề mặt luống cụ thể và tùy mùa:

+ Vào mùa hè, cứ 2 – 3 ngày cho giun ăn 1 lần lượng thức ăn bón trên bề mặt luống dày từ 2 – 3cm.
+ Vào mùa đông lượng thức ăn cho ăn nhiều hơn, dày 5cm bón phủ đầy luống giun. Thời gian cho ăn từ 3 – 4 ngày cho ăn 1 lần.

- Sau khi cho ăn xong đậy tấm phủ lại và tưới ẩm. 

8. Phòng bệnh và bảo vệ chuồng nuôi giun quế

Phòng bệnh

- Hàng ngày theo dõi nơi nuôi giun, nếu thấy kiến phải tiêu diệt ngay.

- Che chắn hoăc bao lưới xung quanh để tránh gà, cóc, ếch, nhái, rắn, chuột ăn giun.

- Chú ý đến các loại thuốc trừ sâu, hóa chất như xà phòng, nước rửa chén, muối ăn, nước giải, tro bếp… rất độc hại đối với giun, giun sẽ lập tức chết khi tiếp xúc.

- Khi điều kiện sống bất lợi như: Nhiệt độ, độ ẩm, độ pH quá cao hoăc quá thấp, thùng đậy nắp hoặc phủ nilong quá kín, trời quá nắng, bị nước mưa tạt vào, tiếng ồn và tiếng động xung quanh quá lớn cũng sẽ làm cho giun chết hoặc giun sẽ bò đi khỏi thùng, hộp, chuồng nuôi.

Bệnh của giun quế và cách xử lý:

Giun quế rất ít khi bị bệnh, nhưng giun thường gặp những bệnh thường gặp vào mùa hè như sau:

- Bệnh no hơi: Do giun ăn phải những loại thức ăn quá giàu chất đạm như phân bò sữa, lợn… làm cho phân có mùi chua. Sau khi cho ăn giun có hiện tượng nổi lên trên mặt luống và trương dài sau đó chuyển sang màu tím bầm và chết. Cách tốt nhất khi phát hiện trong trường hợp này nên hốt hết phân lỡ cho ăn và tưới nước lên luống.

- Bệnh trúng khí độc: do đáy chất nền bị thối rữa, trong thời gian dài chất nền thiếu O2 làm CO2 chiếm hết khe hở của chất nền, làm cho giun chui hết lên bề mặt. Trường hợp này dùng cuốc xới toàn bộ mặt luống và tưới nước.

9. Cách thu hoạch giun quế

Có nhiều cách thu hoạch nhưng cách hữu hiệu nhất là phương pháp nhử mồi:
- Sau khi cho giun ăn được 3 ngày dùng tay hốt trên bề mặt luống nơi chúng ta đã cho thức ăn (vì giun sẽ tập trung ở nơi có nhiều thức ăn).

- Trải tấm bạt ra ở sân giữa trời nắng rồi đổ hỗn hợp này lên bạt sau đó gạt bỏ phân giun bên trên ra lần lượt vì giun sợ nắng nên chốn xuống phía dưới cho đến khi chỉ còn giun. Nếu ở trời rét thì ta dùng đèn cao áp rọi thẳng xuống tấm bạt đã đổ hỗn hợp giun ra.

(*) Chú ý: Lớp phân giun bên trên này không nên bỏ làm phân mà cho trở lại luống để tiếp tục nuôi như là sinh khối và giun sẽ được nhân luống rất nhanh vì sinh khối này chứa rất nhiều ấu trùng.

- Thời gian thu hoạch: Phụ thuộc vào mật độ thả, điều kiện nhiệt độ (nhiệt độ cao giun phát triển nhanh, nhiệt độ thấp giun phát triển chậm) nhưng thường sau 2 – 3 tháng là ta có thể thu hoạch. 

10. Nhân giống giun quế

- Nếu giống thả ban đầu là giống thuần thì thời gian đầu luống chưa có ấu trùng và giun chưa thích nghi được với nơi ở mới. Sau 2 tháng thì nơi nuôi giun đã được nhân đầy với lượng giun được nhân đôi. Lúc này ta có thể tách giun để nhân hoặc cho gia súc, gia cầm ăn.

- Cách nhân luống: Bổ sung thức ăn trên mặt luống cho giun ăn. Lúc này giun trưởng thành tập trung trên bề mặt luống, ta gạt lấy phần trên mặt luống khoảng 15cm bỏ vào luống mới và tiếp tục cho luống cũ ăn cho đến khi đầy luống sinh khối. Đối với luống mới thả giống sau 2 tháng ta mới có thể thu hoạch được.

May 30, 2019