Vấn đề vệ sinh trong trồng nấm

Vệ sinh trong trồng nấm giải quyết hai vấn đề: bảo đảm cho nấm không bị tạp nhiễm và sự an toàn cho sức khỏe của con người.

1. Sự tạp nhiễm trong trồng nấm

Quy trình nuôi trồng nấm thoạt nhìn rất đơn giản, dễ làm nhưng khi tiến hành thì không ít người bị thất bại. Nguyên nhân căn bản không phải vì giống và kỹ thuật mà là vệ sinh môi trường. Trong đó gồm nhiều giai đoạn của sản xuất.

- Bảo quản meo giống: nguồn giống dùng để nuôi trồng có thể tốt lại bị hư hỏng khi đem về nhà cất giữ trong quá trình sử dụng. Cũng có lúc nhận biết được ngay giống hỏng nhưng cũng có lúc không thể nhận biết được và nhân ra trong các bịch phôi, làm lan tràn mầm bệnh, đặc biệt đối với nhóm côn trùng và nhện mạt, kích thước nhỏ khó nhìn thấy nhưng tổn hại do chúng gây lên là rất lớn, chúng sinh sản nhanh và có khă năng di chuyển nên mầm bệnh lan rất nhanh.

- Cấy chuyền giống: quá trình chuyền giống, nếu phòng cấy không hợp vệ sinh tỷ lệ nhiễm sẽ rất cao, cấy giống ở đầu nguồn gió dễ bị nhiễm hơn ở trong phòng kín gió.

- Nuôi ủ tơ nấm: trong điều kiện vệ sinh tốt, nguyên liệu được xử lý tốt nhưng vẫn có thể nhiễm trong quá trình nuôi ủ. Nếu phòng ủ vừa là phòng nuôi trồng hoặc không được bố trí riêng biệt thì vấn đề phòng ngừa chỉ là đối phó và việc hư hỏng là điều không thể tránh khỏi. Phòng ủ được sử dụng nhiều ngày không vệ sinh, hoặc kết hợp làm kho chứa vật tư, nguyên liệu làm nấm thì khó tránh khỏi dịch bệnh. Nấm bệnh ở giai đoạn này rất đa dạng, gồm nhiều loài vi khuẩn, nấm mốc, nấm lạ khác và côn trùng, nhện… chúng xâm nhập qua những lỗ thủng trên bịch hoặc nút bông hoặc khối nguyên liệu. nấm rơm trồng trên rơm có áo mô sẽ dễ bị tạp nhiễm từ lớp áo mô không sạch hoặc sử dụng nhiều lần mà không xử lý.

- Tưới đón nấm: Đây là lúc các mầm bệnh phát triển mạnh nhất, chúng tấn công vào tơ nấm, vào quả thể, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và thường làm giảm giá trị thương phẩm của nấm.

Khả năng lây nhiễm bao gồm:

·  Bịch phôi được ủ quá lâu, bên ngoài bao phủ nhiều lớp bụi trong đó có bào tử nấm bệnh, gặp độ ẩm thích hợp ở nhà tưới, sẽ phát triển và gây hại cho nấm.

·  Các vết rạch quá sâu thành bịch phôi, nếu gặp nước dơ sẽ nhiễm trùng chuyển thành nâu xám hoặc đen lại. Miệng rạch hở ra để khô thời gian dài cũng là nơi côn trùng dễ tấn công, dẫn đến nhiễm mốc, mốc sẽ làm thâm đen vết rạch và nấm không ra được nữa.

·  Nhà trồng không được xử lý tốt, khi tưới nước độ ẩm tăng cao, nguồn nhiễm sẽ lan tràn. Ngoài ra đất cũng chứa nhiều loại nấm mốc và vi khuẩn

·  Trong nhà tưới, bao gồm nhiều lứa thu hái khác nhau cũng dễ bị nhiễm bệnh, nguồn bệnh từ các lứa đầu sẽ tấn công sang các lứa sau.

·  Đặc biệt khi nấm phóng thích bào tử, chúng tiết ra hương để thu hút côn trùng. Đây là đặc tính tự nhiên của nấm nhằm phát tán bào tử của chúng. Tuy nhiên khi côn trùng đến chúng sẽ là tác nhân tham gia phá hoại nấm trồng.

·  Tai nấm hái xong để lại một phần thịt nấm hoặc vết ở cuống nấm, thì chính những nơi này mầm bệnh sẽ phát sinh. Vì vậy khi hái nấm phải rứt gốc, thậm chí phần mạt cưa hoặc rơm rạ dính ở chân nấm.

2. Đối với sức khỏe người trồng

Trong trồng nấm dễ tiếp xúc với các nguồn bệnh: vi khuẩn, nấm mốc hoặc ký sinh trùng và nhất là các bào tử nấm. Người trồng có thể bị các bệnh về đường hô hấp, bệnh ngoài da, móng chân móng tay. Để tự bảo vệ mình người trồng nấm phải hết sức thận trọng:

- Nên mang khẩu trang khi vào trại nấm đang ra quả thể, đặc biệt là nấm bào ngư, một số người còn bị dị ứng do hít phải bào tử.

- Nên có đủ đồ phòng hộ như giày, ủng, găng tay, khẩu trang,..

- Nên có thói quen rửa tay cho sạch trước khi sử dùng đến vật dùng trồng nấm, phòng ủ nhà tưới để không mang nguồn bệnh.

- Tránh dùng các hóa chất độc hại, lâu tiêu hủy hoặc các kim loại nặng phun lên nấm để diệt sâu bệnh.

Nói chung giữ vệ sinh là vấn đề hàng đầu trong trồng nấm, nó là một trong các yếu tố đảm bảo nuôi trồng nấm thành công ở bất kỳ một loại nấm nào.

December 18, 2017